Encyklopedia
Wisznuizm i bhakti
Wisznuizm jest starożytnym hinduskim wyznaniem, skupionym na wielbieniu Pana Wisznu i Jego wcieleń, zwłaszcza Kryszny i Ramy. Wyznawcy są zwykle dualistami (uznają nietożsamość indywidualnej duszy i Najwyższej Duszy) i kroczą drogą bhakti (oddania i miłości). Wisznuizm wyróżnia bogactwo świątyń, świętych i literatury. Om.
Czczenie Wisznu („Wszechprzenikającego”) datuje się na czasy wedyjskie. Szkoły pańćaratra i bhagawata miały licznych wyznawców przed III wiekiem p.n.e. Szkoły znane współcześnie wyodrębniły się w średniowieczu i założyli je: Ramanudźa, Madhwa, Nimbarka, Wallabha i Ćajtanja. Wisznuizm kładzie nacisk na prapatti, wyłączne oddanie dla Wisznu lub jednego z Jego wcieleń, zwanych awatarami. Kluczowym elementem sadhany (praktyki) wisznuickiej bhakti są: medytacja na koralach (dźapa) oraz ekstatyczny śpiew i taniec (kirtana). Ważnymi elementami pratkyki są także kult świątynny oraz religijne festiwale. Filozoficzne poglądy wisznuitów są zróżnicowane. Madhawa głosił czysty dualizm (całkowitą odmienność indywidualnej duszy-atmana i Najwyższej Duszy-Paramatmana), Ramanudźa wyznawał jakościową jedność, a Ćajtanja jakościową jedność i ilościową odmienność atmana i Paramatmana. Od wymienionych poglądów mocno odstawał Nimbarka, który głosił właściwie monizm, czyli tożsamość duszy i Najwyższej Duszy. Dominujący pogląd w wisznuizmie akcentuje nieprzemijającą odmienność Boga i jednostkowej duszy. Przeznaczeniem tej ostatniej jest, możliwe dzięki łasce Boga, wieczne czczenie i sprawianie przyjemności Bogu. Z tym poglądem koresponduje wybór bhakti jako najwyższej metody kultu. Większość wyznawców żyje poza klasztorami, jednak nurt monastyczny ma w tej religii silną pozycję. Najważniejszymi pismami są dla wielbicieli Wisznu: Wedy, wisznuickie agamy, itihasy i purany. Bhagawadgita oznajmia: „Tym, którzy medytują o Mnie i czczą Mnie z wyłącznym oddaniem, daję to, czego potrzebują i chronię to, co posiadają”. Om Namo Narajana.