Encyklopedia
Księgi o naturze duszy
„Duch-atman przenika każdą istotę,
jak masło, które w mleku jest zawarte.
Jego źródłem jest wiedza o samym sobie i płomień ascezy.
To jest nauka Brahmana – najwyższa tajemna nauka”.
Kryszna Jadźurweda, Śwetaśwatara Upaniszad, 1.16
„Duch wcielony przebywa w mieście o dziewięciu bramach
i niczym łabędź w niebo się wyrywa”.
Kryszna Jadźurweda, Śwetaśwatara Upaniszad, 3.18
„Pragniemy ducha, wolnego od grzechu, starości i śmierci,
który nie cierpi smutku, głodu i pragnienia,
który pragnie Prawdy, który medytuje o Prawdzie.
Ducha należy pragnąć, ducha należy poznać,
a kto ducha odnajduje, ten wszystkie światy osiąga
i wszelkie swe pragnienia spełnia. […]
Purusza-osoba, którą widzicie, to atman-duch, o którym mówiłem,
nieśmiertelny i nieustraszony. On jest Brahmanem”.
Samaweda, Ćhandogja Upaniszad, 8.7.3-4
„Oto czym jest duch-atman:
duch jest poniżej, powyżej, przed i za,
jest na wschód i zachód, południe i północ,
całym jest zaprawdę światem,
a kto go takim widzi, kto go takim rozpoznaje,
ten w duchu przyjemność znajduje, w duchu rozkosz odczuwa,
z duchem miłosny związek zawiera i szczęścia w duchu doświadcza.
Tak staje się panem samego siebie, wolny we wszystkich światach.
Kto jednak ducha takim nie widzi, ten ma pana nad sobą,
a jego żywot przeminie i w żadnym ze światów wolności nie zazna”.
Samaweda, Ćhandogja Upaniszad, 7.25.2
„Cząstka mojego jestestwa przejawia się jako wieczna żywa istota w świecie istot wcielonych. Tam – otulona w ciało z pięciu zmysłów i umysłu – nieustannie się zmaga.
Władca ciała, przechodząc z jednego ciała do drugiego, przenosi ze sobą skłonności swych zmysłów, tak jak wiatr przenoszący zapachy.
Gdy znajdzie się w nowym ciele, raduje się takimi przedmiotami zmysłów, jakie upodobały sobie w jego poprzednim żywocie: słuch, wzrok, smak, powonienie, dotyk i umysł.
Głupcy nie pojmują, jak dusza opuszcza ciało i jak w tym ciele przebywając, doświadcza przyjemności pod wpływem żywiołów natury. Pojmują to jednak ci, którzy patrzą oczami mądrości.”
Bhagawadgita, 15.7-10
„Jak człowiek zakłada nową szatę, zrzuciwszy z siebie starą i zużytą, tak dusza przyjmuje nowe ciało, porzuciwszy stare.
Duszy nie sposób poćwiartować żadną bronią, spalić ogniem, zmoczyć wodą czy wiatrem wysuszyć.
Jest ona niepodzielna, nie imają się jej płomienie, woda i wiatr, jest nieśmiertelna i wszechobecna, nieporuszona i wiecznie ta sama.
Nie postrzegają jej zmysły, umysł nie pojmuje. Nie zmienia swej postaci. Wiedząc o tym, nie rozpaczaj nad ciałem”.
Bhagawadgita, 2.22-25
„Gdy dusza łączy się z Śiwą, wtedy więzy, które ją pętały – emocje i doświadczenia zrodzone podczas uwięzienia w ciele – rozpraszają się niczym poświata księżyca w promieniach wschodzącego słońca”.
Tirumantiram, 2314
„Gdy dusza obojętnieje wobec czynów dobrych i złych, wtedy dostępuje boskiej łaski w postaci guru, który oczyszcza ją z brudu, obdarza ją wiedzą i uwalnia od samolubstwa. Śiwa czyni to wszystko”.
Tirumantiram, 1527
„Podczas pierwszej zabawy Pana dusze się zrodziły, spętane linami mala.
Zrzuciwszy je, poznały swą jaźń i odnalazły stopy swego Pana.
Tak doświadczyły Śiwy i wymknęły się z kręgu wcieleń”.
Tirumantiram, 2369
„Jubiler wytwarza ze złota rozmaite ozdoby. Tak Bóg, wielki jubiler, wytwarza rozmaite ozdoby – dusze – z jednego Ducha Wszechświata”.
Natczintanaj, „Seek the Profit…”
„Ten, kto przebywając we wszystkich istotach,
od wszystkich istot jest różny, o kim one nic nie wiedzą,
chociaż są jego ciałem i kto – od wewnątrz – wszystkimi
istotami kieruje,
On jest duchem, wewnętrznym, nieśmiertelnym władcą”.
Śukla Jadźurweda, Bryhadaranjaka Upaniszad, 3.7.15