ŚiwaŚakti - Encyklopedia wiedzy o śiwie śakti

Siddha siddhanta, zwana także śiwaizmem Gorakszanathy (oraz: Natha, Goraksza Pantha, Siddha Joga sampradaja, Adinatha sampradaja, Nathamatha, Siddhamarga), wyrosła ze starożytnego ruchu ascetów paśupatów. Pochodzący z Pendżabu Gorakszanatha (przypuszczalnie XI-XII wiek) był uczniem Matsjendranathy, świętego patrona Nepalu, wielbionego przez śiwaitów i w pewnych odłamach mistycznego buddyzmu. Według tradycji, Matsjendranatha otrzymał nauki od samego Śiwy. Jego następcy usystematyzowali i rozwinęli dyscyplinę hatha jogi, nadając jej kształt pod jakim znana jest ona współcześnie.

Gorakszanatha w ciągu dwunastu lat pobytu u Matsjendranathy przyswoił sobie okultystyczne nauki Nathów. Przebył całe północne Indie od Assamu po Kaszmir, ustanawiając dwanaście klasztorów. Spopularyzował przekaz swej szkoły i przyczynił się do odrodzenia śiwaizmu w zdominowanych przez islam rejonach. Zasłynął jako mistyk i jogin o niezwykłych mocach.

Siddha jogini Gorakszanathy zapadli w ludzkiej pamięci jako fascynujące postacie, odziane w szafranowe szaty, o długich czarnych włosach, czołach pokrytych białym popiołem, z ogromnymi kolczykami, koralami rudraksza i gwizdkami z rogów zawieszonymi na powrozach z włosia wokół szyi, które symbolizowały pierwotny dźwięk Om. Muzułmanie zwali gorakszanathów kanphati („o rozdartych uszach”), w nawiązaniu do zwyczaju nacinania przez ascetów uszu w celu umieszczenia w nich wielkich kolczyków. Wśród zwolenników Gorakszanathy nie zabrakło muzułmanów, o czym świadczy muzułmański tytuł pir („święty ojciec”) przed imionami niektórych przeorów klasztorów. Był to niezwykły epizod w czasach religijnych prześladowań.

Gorakszanathowie postrzegali wewnętrzne i zewnętrzne światy jako kosmiczne ciało Śiwy (Mahasakara Pinda) w nieustannym akcie manifestowania się Śakti w niezliczone dusze, światy i moce. Ziemia i życie, ludzkie słabości i ludzka boskość są przejawami Śiwy. Asceci ci pielgrzymowali do sanktuariów i radośnie okazywali cześć Panu, lecz najważniejszymi elementami ich praktyki była medytacja i praktyka kundalini jogi. Praktyka miała doprowadzić poszukujących do odkrycia Parasamwid, najwyższego, transcendentalnego stanu Śiwy.

Gorakszanatha, w dziele Wiweka Martanda, wyjaśnia czym według niego jest samadhi (najwyższy pułap jogi): „Samadhi to taki stan fenomenalnej świadomości, w którym dusza doświadcza absolutnego zespolenia z Duszą Wszechświata. Następuje wtedy całkowite zatrzymanie procesów mentalnych [...]. Kiedy indywidualność jednostkowej duszy zupełnie wtapia się w samoświetlnego Absolutnego Ducha (Śiwę), a fenomenalna świadomość rozpuszcza się w Wiecznej, Nieskończonej, Transcendentnej Świadomości, wtedy doświadcza się w pełni jedności wszystkich stworzeń (samarasattwa). To jest samadhi.”

Osiągnąwszy samarasattwę jogin pozostaje stale świadomy transcendentalnego zespolenia z Bogiem, mimo iż jednocześnie nie przestaje być świadomy doczesnego świata. Taki jest najwyższy poziom, na jaki – według Gorakszanathy – może wznieść się jogin. Omawianą szkołę wyróżnia idea kaja siddha, czyli moc osiągnięcia fizycznej długowieczności, a nawet fizycznej nieśmiertelności. Dzięki niej, jak wierzą niektórzy, Gorkakszanatha i wielu jego towarzyszy żyje do dzisiaj. Metoda osiągania kaja siddhi nie została opisana w księgach, lecz jest przekazywana bezpośrednio przez guru. Głównymi dziełami szkoły są: Hathajoga pradipika autorstwa Swatmaramy oraz Gheranda Sanhita, Siddha Siddhanta Paddhati, Śiwa Sanhita i Dźńanamryta autorstwa Gorakszanathy (przypisuje się mu ok. 40 pozycji).

Teologia siddha siddhanty uznaje zarówno transcendentnego (niezmiennego), jak i immanentnego (stającego się) Śiwę. Śiwa jest przyczyną sprawczą i materialną świata. Stworzenie i ostateczny powrót duszy i kosmosu do Śiwy porównują do baniek powstających z wody i do niej wracających. Siddha siddhanta najwyżej ceni niedualistyczne doświadczenie zaawansowanego jogina, lecz nie odrzuca „mieszanych” (dualistycznych i niedualistycznych) doświadczeń na niższych poziomach świadomości.

Zwolennikami siddha siddhanty byli początkowo wyłącznie asceci, lecz z czasem dołączyli do nich wyznawcy żyjący w rodzinach. Współcześnie ich wspólnota, zwana siddhami i adwajta tantrykami, liczy ok. 750 tysięcy osób. Są wśród nich uliczni magicy i zaklinacze węży, sadhu i mnisi z Himalajów, ale też szanowani obywatele i uczeni. Najwięcej wyznawców mieszka w północnych Indiach i w Nepalu. Nazywają się joginami, co spowodowane jest praktykowaniem przez nich kundalini-hathajogi i podkreślaniem konieczności porzucenia świata nawet przez wyznawców posiadających rodziny. Z powodu swych poglądów siddhowie funkcjonują poza głównym nurtem społeczeństwa. Słowa gorakh lub goraksza, jakimi określa się czasem wyznawców, znaczą „pasterz”.

Inspiracją dla milionów adeptów duchowości i jogi jest księga napisana w XVI wieku przez Swatmaramę: Hathajoga pradipika („wyjaśnienie hatha jogi”). Można śmiało powiedzieć, że to ona w dużym stopniu odpowiada za ogromną popularność hatha jogi na całym świecie. Mimo iż hatha joga oddaliła się od swych religijnych korzeni i została zredukowana do ćwiczenia pozycji, technik oddychania i płytkiej medytacji, poprawia ona jakość życia współczesnego człowieka.