ŚiwaŚakti - Encyklopedia wiedzy o śiwie śakti

W całych Indiach znajduje się dwanaście dźjotirling o szczególnym znaczeniu dla wielbicieli Pana Śiwy. Są to:
Somnatha, Mallikardźuna, Mahakala, Omkareśwara, Kedarnatha, Bhimaśankara, Wiśwanatha, Trjambaka, Wajdjanatha, Nageśa, Rameśwara i Ghuśneśa. Część z nich powstała samoczynnie, a część jest dziełem ludzkich rąk.

1. Somnatha

Ćandra lub Soma, bóg księżyca, był jednym z zięciów kapłana Dakszy. Daksza przeklął Somę, że będzie gasnął, aż umrze. Wtedy bóg modlił się do Śiwy o zdjęcie klątwy. Miało to miejsce w Somnatha, pierwszej dźjotirlindze.

2. Mallikardźuna

Kartikeja, syn Śiwy, opuścił górę Kajlasa i zamieszkał na południu Półwyspu Indyjskiego. Parwati zatęskniła za synem i ubłagała męża, by z nim zamieszkali. Kartikeja jednak nie zgodził się, żeby osiedli na tym samym wzgórzu co on. Dlatego rodzice zamieszkali na wzgórzu Mallikardźuna – drugiej dźjotirlindze.

3. Mahakala

Starożytne miasto Awanti (współczesny Uddźajn) leżało nad rzeką Kszipra. Mieszkali w nim czterej bramini, oddani wielbi­ciele Śiwy. Z kolei na wzgórzu w pobliżu miasta mieszkał de­mon Dhuszana, który z lubością zabijał wedyjskich kapłanów. Na wieść o braminach z Awanti demon pospieszył do miasta. Zastał braminów podczas czczenia lingi. Oni zaś, mimo zagrożenia, nie przerwali modlitw. Nagle linga rozchyliła się i wyskoczył z niej Śiwa w postaci Mahakali, wielkiego niszczącego Bóstwa, ze straszliwym orężem w swych rękach. Pan w okamgnieniu spalił Dhuszanę na popiół. Na prośbę braminów zgodził się zostać w tym miejscu na zawsze, a Jego dźjotirlinga nazywa się Mahakala.

4. Omkareśwara

Niegdyś mędrzec Narada udał się na górę Windhja. Góra pyszniła się swą wielkością, dlatego mędrzec napomknął, że góra Sumeru znacznie ją przewyższa. Podrażniona duma Windhji nie chciała się z tym pogodzić. Windhja podjęła się srogich wyrzeczeń dla Pana Śiwy, aby dorównać Sumeru. Kiedy Śiwa ukazał się Windhji, poprosiła Go, by przy niej pozostał. Śiwa zgodził się i w tymże miejscu – na brzegu rzeki Narmada – znajduje się czwarta dźjotirlinga, znana jako Om­kara.

5. Kedarnatha

Z piątą dźjotirlingą – tzn. Kedara w Himalajach – wiążą się dwie historie. Bohaterami pierwszej są Pandawowie. Pod ko­niec swego pobytu na Ziemi pięciu braci razem z Draupadi zmierzało w kierunku rejonu Kedarkanda w Himalajach. Po drodze przyłączył się do nich zdziczały pies i dorodny bawół. Domyślili się, że bawół to nie kto inny, jak ich bóstwo – Pan Śiwa. Postanowili Go złapać, a Pan im na to pozwolił. Każdy z nich chwycił zwierzę za inną część ciała, lecz wtedy zwierzę rozerwało się na pięć kawałków. Odrzucili te kawałki daleko od siebie, a miejsca, w które upadły, zasłynęły jako Pańća Ke­dars, ważne sanktuaria dla wielbicieli Śiwy. Miejsce, w które upadł garb bawołu, uznano za najważniejsze z nich. Jest to dźjotirlinga Kedara. Wyróżnia się wśród ling kształtem bawo­lego garbu.

Drugie zdarzenie wiąże się z postaciami podwójnej inkarnacji Wisznu – Nara-Narajanem. Te boskie osobistości medytowały w aśramie Badarika, odwiedzanym tłumnie przez wielbicieli Wisznu. Nara-Narajanowi, po latach wyrzeczeń, ukazał się Pan Śiwa i gotów był obdarzyć ich jakimś błogosławieństwem. Boscy mędrcy poprosili Go wtedy, aby pozostał na szczycie Kedara w postaci lingi.

6. Bhimaśankara

Awatar Wisznu Rama, w czasie swego pobytu na Ziemi zabił demona Rawanę i jego brata Kumbakarnę. Żona tego drugiego – Karkati – urodziła syna Bhimę. Po śmierci ojca oboje zamiesz­kali w górach. Bhima chciał dowiedzieć się, kim był jego ojciec i dlaczego się ukrywają. Matka opowiedziała mu wtedy o tra­gicznych okolicznościach śmierci ojca. Bhima, dowiedziawszy się prawdy, przysiągł zemstę wszystkim wielbicielom Wisznu. Jego pierwszą ofiarą został król Kamarupa. Bhima podbił gród króla, a jego samego z żoną wtrącił do lochu. Więźniowie mod­lili się do Śiwy o ratunek. Kiedy Bhima to usłyszał, wtargnął do celi z uniesionym mieczem. W tejże chwili Śiwa wyskoczył z lingi i zabił Bhimę, wypowiadając jedno słowo „hum”. W tym miejscu znajduje się szósta linga – Bhimaśankara.

7. Wiśwanatha

Kolejna linga, Wiśwanatha, znajduje się w najświętszym z miast – Waranasi. Umartwiał się tam Pan Brahma, a miasto nie zostanie zniszczone nawet podczas Mahapralaji, całkowitego unicestwienia Wszechświata, gdyż Śiwa podniesie je swym trójzębem.

Parwati z Śiwą udali się niegdyś na Brahmalokę. Na Ich po­witanie Brahma śpiewał chwalebne hymny swymi pięcioma ustami. Ale jedne usta popełniały przy tym błędy. Wtedy Pan Śiwa, który w kwestii muzyki jest perfekcjonistą, ściął niewprawioną w recytacji głowę. Popełnił w ten sposób występek przeciw braminowi. W rezultacie nie mógł się pozbyć odciętej głowy, która przylgnęła do Jego pleców. Dopiero wtedy gdy dotarł do Waranasi, głowa odpadła. Śiwa postanowił, że zostanie w tym miejscu w postaci lingi. Słowo Wiśwanatha wskazuje na Pana Wszechświata. Pierwszymi ludźmi, którzy czcili tę lingę, byli Swajambhuwa Manu i jego żona Śatarupa, prarodzice ludzkości stworzeni przez Brahmę.

8. Trjambakeśwara

Linga ta znajduje się na brzegu rzeki Godawari. Mędrzec Gau­tama z żoną Ahalją modlili się tam długo do Śiwy. Pragnęli, by Ganga popłynęła w pobliżu ich pustelni. Wtedy Gautama mógłby zmyć z siebie winę za przypadkowe zabicie krowy. Śiwa zgodził się na takie błogosławieństwo, ale Ganga postawiła jeden warunek. Chciała, by zamieszkał w tym miejscu także Śiwa. Pan przybrał więc postać lingi i został przy pustelni, a Ganga popłynęła obok jako Godawari.

9. Wajdjanatha

Rawana, król rakszasów, był żarliwym wielbicielem Śiwy. Zadedykował Panu swe wyrzeczenia, lecz Śiwa się nie pojawiał. Wtedy król zszedł do podnóża gór, wykopał dół, umieścił w nim lingę i kontynuował wyrzeczenia. Kiedy i tym razem Śiwa nie zamierzał mu się ukazać, Rawana postanowił złożyć w ogniu ofiarnym swe głowy. Demon miał ich dziesięć i teraz składał w ogniu jedną po drugiej. Kiedy dziewiąta głowa trafiła w płomienie, Śiwa ukazał się, gotów obdarzyć desperata błogosławieństwem. Rawana poprosił o nadludzką moc i przywrócenie dziewięciu straconych głów. Śiwa, znany jako Wajdjanatha, mistrz uzdrowicieli, spełnił tę prośbę. Podarował także królowi wspaniałą dźjotirlingę, którą ten polecił zabrać niezwłocznie na wyspę Lankę. Nie wolno mu było postawić jej na ziemi przed dotarciem na miejsce. Bogowie przestraszyli się, że dzięki dźjotirlindze demon stanie się niepokonany. Namówili więc Ganeśę, by przeszkodził mu w podróży. Ganeśa przyjął postać młodego brahmaćarina i pojawił się przed demonem akurat w chwili, gdy ten poczuł silną potrzebę udania się na stronę. Rawana bez zastanowienia dał lingę do potrzymania chłopcu. Demon jednak długo nie wracał, dlatego zniecierpliwiony Ganeśa postawił lingę i odszedł. Kiedy Ra­wana wrócił, po chłopcu ani po lindze nie było śladu. Linga w jednej chwili się zakorzeniła i zasłynęła w przyszłości jako Wajdjanatha.

10. Nageśa

Kupiec Suprija był oddanym wielbicielem Pana Śiwy. Podczas jednej ze swych podróży musiał przebyć las zamieszkany przez rakszasi Darukę. Wiedźma napastowała go nieustannie, dlatego kupiec wezwał na pomoc Śiwę, który przegonił ją przy pomocy swych węży. Wtedy Daruka poprosiła Parwati o las dla siebie, nie chciała bowiem sprawiać nikomu kłopotów. Linga, którą czcił Suprija, zwie się Nageśwara (Pan Węży), a Parwati w tym związku nosi imię Nageśwari.

11. Rameśwara

Rawana porwał żonę Ramy, inkarnacji Pana Wisznu, i uwięził ją na swej wyspie Lance. Rama zbudował most przez cieśninę, aby przeprowadzić na wyspę swe wojska. Zanim jednak wkroczył na most, stworzył lingę Śiwy i wielbił ją. Śiwa pojawił się przed Ramą i zapewnił go o pełnym powodzeniu jego wy­prawy. Rama z kolei poprosił Pana, by został w tym miejscu na zawsze. Jedenasta linga Śiwy znajduje się zatem na południu Półwyspu Indyjskiego w Rameśwaram, jednym z najsłynniejszych sanktuariów w całym kraju.

12. Ghuśneśa

Bramin Sudharma i jego żona Sudeha cierpieli z powodu braku dzieci. Bramin postanowił sprawdzić, czy pisany jest mu syn. Zerwał dwa kwiaty i w myślach przypisał jednemu rolę syna. Następnie poprosił żonę, by wybrała któryś z nich. Sudeha wybrała na nieszczęście „ten drugi”, co Sudharma uznał za werdykt Opatrzności. Sudeha powiedziała, że w takiej sytuacji mąż powinien poślubić jej bratanicę Ghuśnę. Sudharma się zgodził. Jego nowa żona była bardzo oddana Śiwie. Aby dać mężowi syna, obiecała Panu, że każdego dnia będzie lepić z gliny sto ling i je czcić. Na koniec dnia zatapiała lingi w pob­liskim stawie. Kiedy skończyła obrzęd wielbienia stu tysięcy ling, zaszła w ciążę, a następnie urodziła pięknego syna. Zdarzenie to bardzo odmieniło pierwszą żonę Sudharmy. Zazdrosna o dziecko zabiła je, a zwłoki wrzuciła do wspomnia­nego stawu.

Następnego ranka, Ghuśna przygotowywała się jak zwykle do czczenia Śiwy. Wtedy mąż odkrył, że ich syn zniknął. Ale Ghuśna nie przerwała swej pudźy. Śiwa był pod wrażeniem jej oddania i zwrócił jej dziecko. Kiedy Pan wzniósł trójząb, aby zabić Sudehę, Ghuśna błagała Go o darowanie jej życia. Pan raz jeszcze z uznaniem spojrzał na Ghuśnę, gotów spełnić jej życzenie. Wtedy dziewczyna poprosiła Go, żeby został na zawsze nad stawem, gdzie co dzień Go czciła. Linga ta słynie jako Ghuśneśa.

Wielbiciele uważają możliwość pielgrzymki do tych dwu­nastu dźjotirling za wielkie błogosławieństwo.

Pan Śiwa jest znany pod imieniem Bhuteśwara, Pana ele­mentów natury. Elementom tym odpowiada pięć świątyń Śiwy rozsianych w Tamil Nadu, na południu Indii. Wspomniane elementy to: akaśa, czyli eter, waju, czyli powietrze, tedźas, czyli ogień, apas, czyli woda, oraz prithwi, czyli ziemia. Tak zwana akaśa-linga znajduje się w Ćidambaram, waju-linga w Śri Kalahasti, tedźo-linga w Arunaćalam, w Tiruwannamalaj, ap-linga w Tirucirapalli, a prithwi-linga w Ekambarath, w Kanćipuram.
Om Namaśiwaja!