ŚiwaŚakti - Encyklopedia wiedzy o śiwie śakti

Satguru Bodhinatha Wejlanswami

S. Rajam

Wyjątki od reguły: Chociaż niestosowanie przemocy jest dla hindusów zasadą naczelną, istnieją wyjątkowe sytuacje, w których dopuszcza się użycie siły. Jedną z nich jest wymóg egzekwowania przestrzegania prawa oraz obrona społeczeństwa i terytorium. Na ilustracji generał dowodzi armią, która – w ramach swoich obowiązków – ma prawo do stosowania uzasadnionej i nieuniknionej przemocy.

Zasada ahinsy opiera się na dwóch filarach. Pierwszym jest prawo karmy. Świadomość, że jeśli wyrządzimy komuś krzywdę, sami zostaniemy skrzywdzeni w przyszłości, jest bardzo silnym bodźcem do powstrzymywania się od przemocy. W rozdziale w Tirukural zatytułowanym „Unikanie krzywdzenia innych” znajduje się celne spostrzeżenie: „Jeśli rano człowiek doprowadzi kogoś do smutku, wieczorem smutek nieuchronnie zawita w jego progi”.

Drugim filarem ahinsy jest dostrzeganie bożej iskry we wszystkich żywych istotach, nie tylko ludziach. Kiedy widzimy w innym Boga, w naturalny sposób nie chcemy go skrzywdzić. Pobożni hindusi widzą Boga nawet w ludziach, którzy czynią zło, na przykład w przestępcach czy terrorystach, i dlatego unikają stosowania wobec nich przemocy. Ze zdumiewającym przykładem praktycznego działania tej zasady mieliśmy do czynienia na Bali w 2002 roku, gdy terroryści przeprowadzili w popularnym wśród cudzoziemców barze zamach bombowy, w którym zginęło ponad dwieście osób. Balijscy hindusi przeprowadzili ceremonię w intencji przebaczenia dla zamachowców.

Powinniśmy wystrzegać się zachodniego punktu widzenia, że niektórzy ludzie są z natury źli, i dlatego niehumanitarne ich traktowanie jest uprawnione i usprawiedliwione. Prawo karmy nie czyni rozróżnienia między krzywdzeniem wroga a krzywdzeniem przyjaciela. Tirukural mówi: „Wyrządzanie krzywdy innym, nawet wrogom, którzy atakują nas niczym nie sprowokowani, zawsze przynosi smutek”.

Tirukural przedstawia jeszcze dwa inne ważne powody niestosowania przemocy. Po pierwsze – czynią tak szlachetne dusze. „Ludzie o czystych sercach nigdy nie krzywdzą innych, nawet jeśli sami padli ofiara czyjejś bezwzględności”. Po drugie – taka postawa może zachęcić krzywdzącego do zmiany zachowania i rezygnacji z przemocy. Tirukural formułuje to następująco: „Jeśli odpowiesz życzliwością na niegodziwość i puścisz ją w niepamięć, ci, którzy wyrządzili ci krzywdę, zostaną ukarani własnym poczuciem wstydu”.

W praktykowaniu ahinsy przeszkadza brak współczucia. Kiedy nadmiernie skupiamy się na sobie, nie zważając na uczucia innych, możemy kogoś skrzywdzić zupełnie nieświadomie. Oto kilka wskazówek, jak obudzić w sobie i pogłębić współczucie dla innych ludzi. Prostym sposobem jest opieka nad zwierzętami. To wyjątkowo pomocna metoda, gdy współczucie chcemy wpoić dzieciom. Opiekując się zwierzęciem, uczą się rozumieć jego potrzeby i obchodzić się z nim tak, by mu nie zaszkodzić i nie sprawiać bólu.

Inną metodą nauki współczucia jest uprawianie roślin. Aby roślina przetrwała, musimy poznać i zrozumieć jej naturę oraz odpowiednio o nią dbać. Nie można postawić światłolubnej rośliny w cieniu i oczekiwać, że będzie pięknie rosła. Nie można obficie podlewać rośliny, która potrzebuje mało wody, i oczekiwać bujnego wzrostu. Opieka nad roślinami i zwierzętami stanowi dobre przygotowanie do opieki nad innymi ludźmi.

Trzecia wskazówka dotyczy komputerów i gier komputerowych. Niestety w dzisiejszym świecie dzieci spędzają za dużo czasu same przed komputerem, grając w pełne przemocy gry, co może zahamować ich normalny rozwój emocjonalny i społeczny. Pochłonięte wirtualnym światem, nie nauczą się współczucia, zabraknie im zdrowych emocji względem innych. Najmłodsze pokolenie potrzebuje zrównoważonego wychowania. Komputer nie powinien zastępować zdrowych relacji z członkami rodziny, przyjaciółmi, kolegami i innymi ludźmi.

Na koniec zacytuję mojego mistrza duchowego, który w piękny sposób łączy niestosowanie przemocy i współczucie: „Praktykujcie współczucie, unikając bezwzględności, okrucieństwa i bezduszności wobec wszystkich żywych istot. Dostrzegajcie Boga wszędzie. Bądźcie życzliwi dla ludzi, zwierząt, roślin i całej Ziemi. Wybaczajcie tym, którzy przepraszają i okazują prawdziwą skruchę. Obudźcie w sobie współczucie dla cierpienia innych, otwórzcie się na ich potrzeby. Pomagajcie słabym, biednym, starym i cierpiącym. Okazujcie im szacunek. Sprzeciwiajcie się wszelkiej przemocy w rodzinie i poza nią”.