ŚiwaŚakti - Encyklopedia wiedzy o śiwie śakti

Pana Śiwę uważa się za bardzo łaskawego i życzliwego dla bhaktów. Świątynie mu poświęcone przyciągają licznych pielgrzymów. Ze względu na swoją niezwykłą architekturę są też obiektami chętnie zwiedzanymi przez turystów.

Jedną z najważniejszych świątyń Śiwy w Indiach jest sanktuarium Kaśi Wiśwanatha w Waranasi (Benares), najstarszym istniejącym nieprzerwanie od momentu założenia mieście świata. Słowo kaśi pochodzi od słowa kaś, które znaczy „błyszczeć, lśnić”. W Upaniszadach, Brahmanach i Puranach często powtarza się słowo kaśi. Waranasi jest najstarszym w Indiach ośrodkiem naukowym. Miejscowy uniwersytet słynie do dzisiaj z wydziału filozofii, sanskrytu i sztuki. W VII wieku n.e. odwiedził Waranasi chiński podróżnik Hymen Tsang. Ze swoją mitologiczną tradycją i bogatym dziedzictwem Kaśi jest uważane za miejsce stworzone przez Pana Śiwę i Boginię Parwati. Świątynia Kaśi Wiśwanatha była w przeszłości kilkakrotnie niszczona przez najeźdźców. Została odbudowana w 1776 roku przez Rani Ahiljabai z Indore. Świątynia jest namacalnym przykładem wartości duchowych, kultury i tradycji Indii. Odwiedzali ją liczni święci, wśród nich: Ramakrishna Paramhansa, Adi Śankaraćarja, Tulsidas Goswami, Swami Wiwekananda, Swami Dajanand Saraswati, Guru Nanak.

Inną znaną świątynią Śiwy w Indiach jest Amarnath, usytuowana w górskiej grocie, w odległości około 145 kilometrów na wschód od Śrinagar w Kaszmirze. Pielgrzymi oddają tu cześć olbrzymiej Śiwalindze z lodu, która zmienia wielkość i kształt w zależności od pory roku oraz fazy Księżyca. Z nadejściem pełni Księżyca linga osiąga 1,8 metra wysokości. Każdego roku podczas pełni przypadającej na przełomie lipca i sierpnia osiąga swoją maksymalną wysokość. Wtedy też w grocie odbywają się specjalne uroczystości ku czci Pana Śiwy. Według przekazów Pan Śiwa pojawił się właśnie tego pomyślnego dnia. Grota o wymiarach 45 m wysokości i 27 m długości leży ponad 4 000 m n.p.m. Prócz głównego Bóstwa uosabiającego Pana Śiwę, znajduje się tam kilka formacji lodowych. Ta, która mieści się po lewej Śiwy, symbolizuje Ganeśę. Formacje po prawej stronie symbolizują Bhajrawę i Parwati.

Od września do czerwca Amarnath pokrywa gruba warstwa śniegu. Można tam dotrzeć tylko w lipcu i sierpniu. Co roku przybywa tam około dwudziestu pięciu tysięcy pielgrzymów, by wziąć udział w Amarnath-jatrze, która jest jednym z największych i najbardziej znanych świąt obchodzonych o tej porze roku. Tradycja głosi, że w tej właśnie grocie Pan Śiwa objawiał swojej małżonce Parwati tajemnicę Amarnath. Przez przypadek podsłuchała go para gołębi. Odtąd gołąb i gołębica rodzą się raz za razem, a grota jest miejscem ich wiecznego spoczynku. Niektórzy pielgrzymi twierdzą, że pnąc się mozolnie do Amarnath, widzieli po drodze parę gołębi.

Z odkryciem groty wiąże się ciekawa historia. Pewien pasterz o imieniu Buta Malik otrzymał od świętego mędrca worek pełen węgla, ale kiedy po powrocie do domu rozwiązał worek, wysypały się z niego złote monety. Pasterz nie posiadał się ze szczęścia. Pobiegł do świętego, który podarował mu ten niezwykły prezent, ale po powrocie na miejsce spotkania w grocie odnalazł tylko Śiwalingam. Mieszkańcom swojej wioski opowiedział o całym zdarzeniu i swoim odkryciu. Odtąd grota stała się jednym z najbardziej uświęconych miejsc dla wszystkich hindusów.

Istnieje inna historia związana z Amarnath, którą można przeczytać w starożytnym eposie. Według niej dolina Kaszmiru była kiedyś pokryta wodą tworzącą ogromne jezioro. Ryszi Kaśjapa osuszył jezioro, tworząc system potoków i rzek. W tym samym czasie w Himalaje przybył Bhrygu Ryszi i to on jako pierwszy ujrzał wyłaniającą się z wody świętą grotę. Od tamtego czasu skalna świątynia w Amarnath stała się świętym miejscem.

Pośród wielu świątyń Śiwy w Indiach jest świątynia Lingaradźa w Bhubaneśwarze. To największa budowla sakralna w tym mieście, ufundowana w VII-VIII wieku, a przebudowana na przełomie XI i XII wieku. Wzniesiona w centrum zamkniętej przestrzeni o wymiarach 160 × 135 m, wyróżnia się swoją wieżą-sanktuarium (deul) o wysokości ponad 45 m i ozdobioną miniaturowymi deulami ustawionymi jeden na drugim, tworzącymi okrywę deulu głównego. Cały kompleks świątynny składa się z trzech części. W każdej z nich mieści się osobna świątynia. Wizerunek Pana Ganeśy znajduje się po południowej stronie wejścia do głównej świątyni, wizerunek Pana Kartikeji – po stronie północnej, a wizerunek Bogini Parwati – na jej tyłach. Konstrukcję dachu podtrzymują zaledwie cztery filary zewnętrzne. Piękno świątyni podkreślają zewnętrzne ściany udekorowane płaskorzeźbami przedstawiającymi różne postacie i sceny rodzajowe.

Inna ważną świątynią Śiwy na subkontynencie indyjskim jest Somnath w stanie Gudżarat, leżąca nu wybrzeży Morza Arabskiego w odległości 79 km od Junagadh i 25 km od Chorwad. Zalicza się ją do dwunastu dźjotirlingamów Śiwy. Według legendy istnieje tam od zarania dziejów, a wzniósł ją sam bóg Księżyca (stąd soma w nazwie świątyni). Pewnego razu nie zastosował się on do poleceń swojego teścia Dakszy. Daksza straszliwie się rozgniewał i rzucił klątwę na Somę, by osłabł i znikł. I tak zaczęło ubywać księżyca, który wcześniej świecił pełnią blasku. Na widok losu Somy stanęli przed Dakszą bogowie i boginie, by prosić go o cofnięcie klątwy. Ugłaskany Daksza kazał Somie wykąpać się w miejscu, gdzie rzeka Saraswati wpada do morza, po czym oddać cześć Panu Śiwie. W ten oto sposób Śiwa stał się Somnath, czyli Panem Księżyca. Świątynia jest obecnie zrujnowana (była kilkakrotnie niszczona przez muzułmanów).

Świątynia Ekalingadźi zalicza się do najbardziej uświęconych miejsc w Indiach. Leży w odległości około 20 km na północ od miasta Udajpur w stanie Radżasthan. Maharadżowie Mewaru (dawnego księstwa radżpuckiego na południu Radżasthanu) uważali bóstwo znajdujące się w świątyni za głównego władcę regionu. Siebie traktowali jako regentów rządzących w imieniu Pana Ekalingadźi. Ciągną tam tysiące pielgrzymów. Powszechnie uważa się, że świątynię wzniósł Aćarja Wiśwarupa, który żył w czasach Adi Śankaraćarji. Budowla zajmuje powierzchnię 225 m2. Jej wysokość sięga prawie 20 m. Ze wszystkich stron otacza ją wysoki mur. Wejście prowadzi do rozległego holu, w którym znajduje się srebrny wizerunek byka Nandi. Dalej są jeszcze dwa jego wizerunki – jeden z brązu, drugi z czarnego kamienia. W Ekalingadźi są jeszcze wizerunki innych bóstw, takich jak Ganeśa, Parwati, Kartikeja, Ganga, Saraswati i Jamuna. W obrębie kompleksu świątynnego mieszczą się małe świątynie. Na ścianach jednej z nich, zwanej Nathon Ka Mandira, znajdują się inskrypcje z X wieku n.e. W tej świątyni nie obywają się ceremonie pudźy.

To tylko niektóre z indyjskich świątyń poświęconych Panu Śiwie. Wszystkie – jako miejsca kultu Śiwy – są centrami życia duchowego i religijnego.